این ماده پرمصرف می تواند باروری مردان را مختل کند
به گزارش تعمیرکار، پژوهشگران «دانشگاه سون یات سن» با آزمایش روی جنین موش، اثرات قرار گرفتن در معرض یک روان کننده معمولی را که در پلاستیک ها استفاده می شود، بر باروری مردان بررسی نموده اند.
به گزارش تعمیرکار به نقل از ایسنا و به نقل از ادونسد ساینس نیوز، «بیس (۲-اتیل هگزیل) فتالات» یا «DEHP»، عضوی از خانواده فتالات ها است و یکی از پرمصرف ترین روان کننده ها به حساب می آید که به انعطاف پذیری و دوام بیشتر پلاستیک کمک می نماید. باآنکه DEHP در فرآیندهای تولید پلاستیک بسیار مؤثر است، اما به سادگی از موادی که در آنها گنجانده شده، شسته می شود. این خصوصیت منجر به حضور گسترده آن در موارد خیلی از جمله تجهیزات بیمارستانی، بسته بندی مواد غذایی، گردوغبار موجود در هوا و محیط می شود.
این امر دانشمندان را بر آن داشته است تا اثرات DEHP بر سلامتی را در جمعیت هایی مانند جنین ها و کودکان درحال رشد که بیشتر صدمه پذیر هستند، ارزیابی کنند. بعضی از پژوهشها نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض سطوح بالای DEHP امکان دارد به اثرات منفی مانند زایمان زودرس، تغییر زمان بلوغ در پسران و دختران و تاخیر در رشد ذهنی منجر شود.
پژوهشی که به تازگی در «دانشگاه سون یات سن»(SYSU) انجام شده است، نشان داده است که قرار گرفتن در معرض DEHP در دوران حاملگی سبب نقص دستگاه تناسلی و کاهش تستوسترون در موش های نر می شود. نتایج این پژوهش نشان داد که بروز مشکلات تولید مثل در موش های نر، با قرار گرفتن در معرض سطح بالایی از DEHP مرتبط می باشد.
«زی کیگن»(Xie Qigen) جراح اطفال و پژوهشگر ارشد این پروژه اظهار داشت: پژوهش ما اهمیت قرار گرفتن در معرض سطوح بالای DEHP قبل از تولد را در ایجاد مشکلات باروری نشان داد.
«اندرسون مارتینو آندراد»(Anderson Martino Andrade) دانشیار «دانشگاه فدرال پارانا»(UFPR) در برزیل که متخصص سم شناسی تولید مثل و فارماکولوژی است و در این پژوهش شرکت نداشت، توضیح داد: جنین ها و کودکان مطمئنا در مقابل فتالات ها و سایر مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز، صدمه پذیرتر هستند. این پژوهش نشان داده است که اثرات نامطلوب متعدد بر تولید مثل امکان دارد ادامه داشته باشند یا در مراحل بعدی زندگی ظاهر شوند.
با افزایش سن، پیری سیستمیک را تجربه می نماییم که نشان دهنده زوال بافت ها و اندام ها همراه با گذشت زمان است. در مقیاس سلولی، پیری بعنوان پیری سلولی شناخته می شود. این یک فرایند فیزیولوژیکی است که در آن، سلول ها ظرفیت تقسیم شدن را از دست می دهند. باآنکه پیری سلولی در بین عملکردهای دیگر بعنوان مکانیسمی برای پیشگیری از تقسیم شدن سلول های صدمه دیده به روشی کنترل نشده عمل می کند و اساسا بعنوان یک مکانیسم ضد سرطان شناخته می شود، اما زمانیکه سرعت می گیرد، به نارسایی زودهنگام اندام ها و بیماری منجر می شود.
پژوهشگران دریافتند که DEHP درجه ای از پیری را در نوعی از سلول ها به نام «سلول های لیدیگ»(Leydig cell) موش القاء می کند. این سلول ها بر تولید تستوسترون نظارت می کنند که یک هورمون اصلی مردانه است. سلول های لیدیگ پیر با قرار گرفتن در معرض عامل شیمیایی، کمتر از نیمی از تستوسترون را نسبت به سلول های سالم لیدیگ تولید می کنند. این امر به رشد ضعیف سیستم تناسلی نوزادان موش منجر می شود.
علاوه بر این، نوزادان کاهش «اپیدیدیم»(epididymis) را نشان دادند که اسپرم در آن ذخیره و بالغ می شود. این نقایص در رشد که ناشی از قرار گرفتن موش در معرض غلظت بالای DEHP هستند، به باروری موش های نر در بزرگسالی صدمه می رسانند.
کیگن تصریح کرد که در این آزمایش فقط موش های نر در معرض خطر نبودند. آنها درحال تکمیل کردن یک پژوهش موازی هستند که به قول آنها بزودی شواهدی را عرضه خواهد نمود در خصوص اینکه روان کننده بر باروری زنان هم تاثیر می گذارد.
دوز سمی
یک عنصر مهم در سم شناسی، دوز است. یک ماده شیمیایی را میتوان مضر در نظر گرفت، اما این فقط در سطوح خاصی امکان پذیر است. یک نمونه از مواد شیمیایی، اتانول است که در نوشیدنی های الکلی وجود دارد و می تواند اثرات کوتاه مدت و بلندمدت را بر بدن داشته باشد. مصرف الکل بخصوص در حد مزمن آن می تواند به بروز مشکلات جدی سلامتی مانند صدمه کبدی، اعتیاد و افزایش ریسک مبتلا شدن به بیماری های متعدد منجر شود. همین مساله در مورد DEHP هم صدق می کند.
شایع ترین نمونه تماس داشتن با DEHP از راه غذا صورت می گیرد. دو پژوهش که در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ منتشر شدند، مقادیر کمی از چندین ماده شیمیایی نگران کننده همچون DEHP را در نمونه های غذایی شناسایی نمودند. در یکی از این پژوهشها مشخص شد که DEHP در ۸۰ درصد از ۶۰ غذا و نوشیدنی متفاوت وجود دارد. فست فود که بشدت فرآوری، بسته بندی و جابه جا می شود، به صورت ویژه در معرض روان کننده قرار می گیرد و در واقع، ۷۰ درصد اقلام مورد بررسی مانند همبرگر، سیب زمینی سرخ شده، ناگت مرغ، بوریتو و پیتزا پنیر، حاوی DEHP با غلظت بالاتر از حد مجاز بودند.
آندراد اظهار داشت: DEHP بعنوان القاکننده اثرات ضد آندروژنیک (مسدود کردن هورمون های آندروژن) و سمیت تولید مثل در جوندگان شناخته شده است. با این حال، مهم می باشد که در نظر داشته باشید نتایج به دست آمده از مدلهای حیوانی به سادگی به انسان منتقل نمی شوند.
به قول این سم شناس، محدودیت اصلی پژوهش کیگن و همکارانش، استفاده کردن از دوز بالای DEHP است که کمتر به میزان قرار گرفتن افراد در معرض آن به صورت روزانه مربوط می شود. این نتایج نشان دهنده اثرات نامطلوب مقدار DEHP هستند که حدود ۱۰۰ هزار برابر بیشتر از میانگین مصرف حدود ۰.۲۵ میلی گرم در روز برای هر نفر است.
بدین ترتیب، ما نباید انتظار داشته باشیم که اثر سمی DEHP مشاهده شده در این پژوهش، با اثر قرار گرفتن در معرض غلظت های پایین یکسان باشد. آندراد افزود: با این حال، داده های اپیدمیولوژیک خاصی که مشاهدات غیرتجربی در جمعیت هستند، نشان می دهند بین قرار گرفتن در معرض فتالات ها همچون DEHP و اختلال در رشد وابسته به آندروژن در پسران ارتباط وجود دارد.
این پرسش باقی می ماند که سطح قابل قبول DEHP برای قرار گرفتن در معرض آن چیست؟ آندراد اظهار داشت: باآنکه قرار گرفتن انسان در معرض DEHP و سایر فتالات ها معمولاً کمتر از دوزهای ایجادکننده اثرات نامطلوب باروری در مدلهای حیوانی است، اما خیلی از پژوهش ها، شواهدی را عرضه کرده اند که نشان می دهند این مواد شیمیایی در صورت ترکیب شدن می توانند اثرات زیادی داشته باشند.
اتحادیه اروپا و آمریکا، استفاده کردن از چندین فتالات همچون DEHP را در محصولات تجاری محدود کرده اند. این کار دقیقاً به علت خطر احتمالی اثرات سمی آنها در دوران رشد و تولید مثل است.
با این حال، خطر قرار گرفتن در معرض جایگزین های فتالات هم وجود دارد. آندراد اضافه کرد: باآنکه این جایگزین ها عمدتا نسبت به فتالات ها کمتر سمی در نظر گرفته می شوند، اما تحقیقات سم شناسی برای اطمینان یافتن از ایمنی آنها باید ادامه یابد.
علاوه بر این، تفاوت های جغرافیایی برای مواجهه با فتالات در کشورهای درحال توسعه وجود دارد. به نظر می آید که سرعت محدود کردن فتالات و جایگزینی آن با انتخابهای ایمن تر، در این کشورها کندتر است.
چه کار باید کرد؟
وقتی از کیگن پرسیده شد که چه نوع مقرراتی باید وضع شوند، او صریح پاسخ داد. کیگن اظهار داشت: برای حفظ محیط زیست و سلامت انسان باید استفاده کردن از این روان کننده را محدود نماییم. در سطح فردی، ما باید تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض روان کننده ها پرهیز نماییم و با استفاده از محصولاتی که فاقد DEHP هستند، به حفاظت کردن از غذا و آب بپردازیم.
از طرفی، آندراد اعتقاد دارد که برای به حداقل رساندن روبه رو شدن جمعیت های صدمه پذیر مانند جنین ها و کودکان باید اقدامات فردی و جمعی وجود داشته باشد.
این اقدامات شامل در پیش گرفتن عادات سبک زندگی برای کاهش استفاده کردن از پلاستیک، لوازم آرایشی و مواد غذایی فرآوری شده توسط زنان آبستن و کودکان و همچنین، اقدامات دولتی برای محدود کردن یا ممنوعیت استفاده از برخی مواد شیمیایی در مواد غذایی و محصولات مصرفی هستند.
این کار به سود کل جمعیت خواهد بود، چونکه همان گونه که آندراد اشاره نمود، باآنکه جنین ها و کودکان بیشتر مستعد مبتلا شدن به این مواد شیمیایی هستند، اما قرار گرفتن در معرض آنها در طول زندگی می تواند خطر ناباروری و سایر مشکلات سلامتی را در جمعیت افزایش دهد.
این پژوهش در مجله «Advanced Biology» به چاپ رسید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب