کشف رازهای مخازن نفتی خلیج فارس با بهره گیری از امواج صوتی پیشرفته
تعمیرکار: در پژوهشی تازه، زمین شناسان دانشگاه تهران با بهره گیری از روش های نوین بررسی زیرسطحی، به بینش تازه از ساختارهای پنهان در دل مخازن نفت و گاز خلیج فارس دست پیدا کردند.
به گزارش تعمیرکار به نقل از دانشگاه تهران، این مطالعه که توسط دکتر وحید توکلی، عضو هیات علمی گروه زمین شناسی دانشکدگان علوم و عادله جمالیان، دانشجوی دکتری زمین شناسی دانشگاه تهران، انجام شد، بر سنگ های کربناته دوران پرمین تا تریاس (حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش) تمرکز دارد.
دکتر توکلی در این زمینه اظهار داشت: مطابق نتایج این مطالعه، استفاده از تصاویر دقیق مقاومت الکتریکی سنگ ها، داده های سیتی اسکن سنگ ها و اندازه گیری های صوتی پیشرفته، می تواند در تحلیل دقیق تر و واقع بینانه تر کیفیت مخازن زیرزمینی، نقشی اساسی ایفا کند.
وی اضافه کرد: این مخازن، قبل از این یکنواخت درنظر گرفته می شدند؛ اما داده های دقیق نشان داد که درون آنها، تفاوت های بزرگی در ظرفیت نگهداری و عبور سیالات وجود دارد. این مطالعه با ترکیب چندین روش بررسی، همچون مطالعه نمونه های سنگی، تحلیل خواص فیزیکی و اطلاعات به دست آمده از ابزارهای پیشرفته این تفاوت ها را با جزییات بی سابقه ای مشخص کرد.
دانشیار دانشکدگان علوم دانشگاه تهران، درباره ی نوآوری های این مطالعه اظهار داشت: یکی از ابزارهای کلیدی در این مطالعه، نقشه برداری با مقاومت الکتریکی بسیار دقیق از دیواره چاه ها بود. این تکنیک مانند نوعی عکس برداری با وضوح بالا (یک داده برای هر ۲ میلی متر چاه) از درون زمین عمل می کند و ساختارهای ظریفی مانند شکستگی ها، درزها و نشانه های فشارهای زمین ساختی را آشکار می سازد. بررسی این تصاویر نشان داد که در بعضی سنگ ها، وجود شکستگی های خاص سبب شده فضاهای خالی (تخلخل) به هم متصل شوند و راه عبور سیالات بازتر شود. این خاصیت ها بیشتر در سنگ هایی دیده می شود که با ذرات درشت تر شکل گرفته اند.
این پژوهشگر حوزه رسوب شناسی درباره ی استفاده از امواج صوتی در شناخت خاصیت سنگ ها اظهار داشت: از آنجائیکه سرعت حرکت این امواج در مواد مختلف فرق می کند، با تحلیل آن، می توان به خاصیت های درونی سنگ ها پی برد. در این مطالعه نیز سنگ هایی که امواج را آهسته تر عبور می دادند، به طور معمول دارای فضاهای خالی بیشتر و متصل تری بودند که برای ذخیره و جریان نفت و گاز مناسب تر هستند. در مقابل، سنگ هایی که امواج را سریع تر منتقل می کردند، اغلب فضاهای خالی کمتر یا جدا از هم داشتند. بر طبق این داده ها، سنگ ها به دو دسته اصلی دانه محور با فضای خالی متصل و نفوذپذیری بالا و سنگ های گل محور با تخلخل جدا و نفوذپذیری پایین تقسیم شد.
دکتر توکلی در باره منشأ این تفاوت ها اضافه کرد: بخش بزرگی از این تفاوت ها، نه به نحوه اولیه رسوب گذاری، بلکه به تغییراتی برمی گردد که در ضمن میلیونها سال در اثر فشار، دما و واکنش های شیمیایی در اعماق زمین بوجود آمده اند. فرآیندهایی مانند تغییر کانی کلسیت به دولومیت، انحلال قسمتی از سنگ ها و پر شدن فضاهای خالی با مواد دیگر، نقش اساسی در ایجاد این ناهمگنی ها داشته اند.
او در آخر اظهار داشت: این مطالعه نشان داد که تنها با تأکید بر مشاهدات سطحی یا بررسی های آزمایشگاهی نمی توان به تصویر کامل و دقیقی از درون مخازن رسید. بلکه ترکیب روش های نوین زیرزمینی، مانند ثبت مقاومت الکتریکی با وضوح بالا و استفاده از امواج صوتی، می تواند اطلاعات کلیدی و بی سابقه ای در اختیار پژوهشگران و تصمیم گیران صنعت نفت و گاز قرار دهد. چنین تحلیل هایی به شرکت های نفتی امکان می دهد که با شناخت بهتر بخش های پرپتانسیل مخزن، عملیات حفاری را هدفمندتر و مقرون به صرفه تر طراحی نمایند و از جانب دیگر، از بخشهایی با ظرفیت پایین تر دوری کنند.
نتایج حاصل از این مطالعه که ترکیبی از دانش زمین شناسی، تکنولوژی های جدید زیرسطحی و تحلیل های پتروفیزیکی پیشرفته است، در قالب دو مقاله علمی در نشریات بین المللی انتشار یافته و بوسیله پیوندهای زیر در دسترس است:
Integrating routine and novel methods for a comprehensive analysis of heterogeneity in Persian Gulf's Permian-Triassic carbonate reservoirs
Heterogeneity evaluation of pore types based on dipole shear sonic imager logs by means of statistical parameters، the central Persian Gulf
منبع: setfix.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان سایت تعمیرکار در مورد این مطلب