ساز و کار زمینه ساز بیماری پارکینسون کشف شد
تعمیرکار: پژوهشگران ساز و کاری را کشف کرده اند که توسط آن پروتئینی موسوم به اپتینورین(optineurin) اصطلاحا «کیسه های زباله ای» را در اطراف میتوکندری های لطمه دیده ایجاد و آنها را مستعد حذف می کند.
به گزارش تعمیرکار به نقل از ایسنا و به نقل از نیو اطلس، به لطف تحقیقات جدید پژوهشگران استرالیایی که کشف کرده اند چگونه پروتئینی به نام اپتینورین به روشی متمایز برای پاک کردن میتوکندری های لطمه دیده از مغز کار می کند، ممکنست یک قدم به توسعه درمانی برای بیماری پارکینسون نزدیک تر شده باشیم.
بیماری پارکینسون یک اختلال پیش رونده، مخرب و طولانی مدت دستگاه عصبی مرکزی است که عمدتا سیستم حرکتی بدن را مختل می کند. نشانه های این بیماری به طور معمول آرام و به تدریج ظاهر می شوند و با پیشرفت بیماری، علایم غیرحرکتی نیز بروز می کنند. آشکارترین نشانه های زودرس این بیماری عبارتند از لرزش، خشکی در حرکت بدن، آرام شدن حرکات و دشواری در راه رفتن. نشانه های شناختی و رفتاری این بیماری نیز در بیشتر افراد به طور معمول به شکل افسردگی، اضطراب و فقدان علاقه و هیجان بروز می کند.
در مراحل پیشرفته بیماری پارکینسون، بعضاً زوال عقل نیز شایع است. فرد مبتلا به پارکینسون ممکنست مشکلاتی در خوابیدن و سیستم حواس خود نیز تجربه کند.
نشانه های حرکتی این بیماری به سبب از میان رفتن سلول ها در توده سیاه مغز و در نتیجه کاهش دوپامین که یک انتقال دهنده عصبی است، رخ می دهد. دوپامین برای حفظ الگوهای حرکتی طبیعی بدن اهمیت زیادی دارد و دقیقاً بنا بر این است که خیلی از درمان های پارکینسون با هدف افزایش سطح دوپامین در مغز انجام می شوند.
در بیماری پارکینسون، از میان رفتن نورون ها(یاخته های عصبی) در سایر بخش های مغز هم رخ می دهد و زمینه ساز برخی علایم غیرحرکتی این بیماری می شود. علاوه بر کاهش دوپامین و سلول هایی که دوپامین می سازند، پروتئینی به نام آلفا-ساینوکلین هم در بیماری پارکینسون نقش دارد. آلفا-سینوکلئین در حالت عادی به برقراری ارتباط نورون ها با یکدیگر کمک می نماید، اما در بیماری پارکینسون، این پروتئین در توده های میکروسکوپی به نام جسم لویی، جمع می شود. پژوهشگران براین باورند که آلفا-سینوکلئین در پیشرفت پارکینسون نقش دارد و شاید بتوان درمان های جدیدی ایجاد کرد که جلوی جمع شدن این پروتئین را بگیرد.
بااینکه علت بروز بیماری پارکینسون بطورکامل معین نمی باشد، اما می دانیم که هر دو فاکتور ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. از این میان می توان به فاکتورهایی مانند افزایش سن، پیشینه خانوادگی مبتلاشدن به بیماری پارکینسون، جهش های ژنتیکی، جنسیت، قرار گرفتن در معرض سموم دفع آفات، مصرف برخی داروها و پیشینه لطمه و جراحت مغز به عنوان عوامل بروز این بیماری اشاره نمود. مصرف کنندگان تنباکو و قهوه و چای، ریسک کمتری برای مبتلاشدن به پارکینسون دارند.
تشخیص موارد معمول پارکینسون عمدتا برمبنای نشانه های این بیماری به ویژه نشانه های حرکتی به انجام می رسد. از آزمایش هایی مانند تصویربرداری عصبی می توان برای تشخیص قطعی و کنار گذاشتن سایر بیماریها استفاده نمود. پارکینسون به طور معمول در افراد بالای ۶۰ سال بروز می کند. مردان بیش از زنان به این بیماری مبتلا می شوند و نسبت ابتلای مردان به زنان ۳ به ۲ است. پارکینسون ممکنست در افراد زیر ۵۰ سال نیز ایجاد شود که در این صورت پارکینسون زودرس خوانده می شود. طبق آمار سال ۲۰۱۵ حدود ۶/۲ میلیون فرد در جهان مبتلا به پارکینسون هستند و این بیماری سالانه به بالای ۱۱۷ هزار مرگ منجر می شود. امید به زندگی متوسط بعد از تشخیص این بیماری، ۷ تا ۱۵ سال است.
تا کنون راهی برای علاج و رفع پارکینسون پیدا نشده اما روش هایی برای درمان و کاهش عوارض این بیماری وجود دارد. درمان اولیه به طور معمول با تجویز دارو آغاز می شود. با پیشرفت بیماری، اثر این داروها کمتر می شود و عوارض جانبی مانند دیسکینزی(حرکات غیرارادی عضلات) بروز می کند. در این مرحله، ممکنست داروها بصورت ترکیبی استفاده و دوز آنها افزایش داده شود.
مشخص شده است که رژیم غذایی و برخی اشکال کاردرمانی در بهبود این علایم تا حدی مؤثر است. در مواردی که بیمار گرفتار علایم شدید حرکتی است و به دارو پاسخ نمی دهد، گاهی از جراحی برای قراردادن ریز الکترونیک و تحریک عمقی مغز استفاده می شود.
میتوکندری ها نیروگاه سلول های ما هستند. آنها اکسیژن را با مولکول های سوختی - قندها و چربی ها - از غذا ترکیب می کنند و آنها را برای تولید انرژی تجزیه می کنند. وقتی میتوکندری معیوب باشد، سلول ها انرژی کافی ندارند و مولکول های اکسیژن و سوخت استفاده نشده در سلول ها تجمع می کنند و موجب لطمه می شوند. میتوکندری های معیوب با بیماریهای مختلفی همچون بیماری پارکینسون مرتبط هستند.
وقتی میتوکندری ها تجزیه می شوند، به طور معمول بوسیله سیستم دفع زباله بدن در فرآیندی به نام میتوفاژی حذف و بازیافت می شوند. پژوهشگران موسسه والتر و الیزا هال(WEHI) مکانیسم های مولکولی زیربنای حذف میتوکندری های لطمه دیده، خصوصاً در وضعیت بیماری پارکینسون را بررسی کردند و به کشف مهمی در این پروسه رسیدند.
روشی که بدن میتوکندری های لطمه دیده را بواسطه آن حذف می کند، یک پروسه آبشاری است. پروتئین PINK1 سلامت میتوکندری را کنترل می کند و هنگامی که مشکلی تشخیص داده می شود، پروتئین دیگری به نام پارکین را فعال می کند تا میتوکندری لطمه دیده را برای حذف علامت گذاری کند. سپس این دو پروتئین از پروتئین سوم که همان اپتینورین(OPTN) است، کمک می گیرند تا یک کیسه زباله سلولی در اطراف میتوکندری های ناکارآمد ایجاد کنند.
البته همه ی اینها را پژوهشگران قبلا می دانستند. با این وجود، آن چه آنها در مطالعه جدید خود کشف کردند این است که اپتینورین، میتوکندری های لطمه دیده را با اتصال به آنزیمی به نام TBK1 شناسایی و حذف می کند.
در حالی که پژوهشگران از وجود اپتینورین و نقش آن در این پروسه آگاه بودند، اما نحوه عملکرد آن تا حالا ناشناخته بود.
مایکل لازارو، نویسنده مسئول این پژوهش می گوید: در صورتیکه پروتئین های زیادی وجود دارند که مواد سلولی لطمه دیده را به ماشین های دفع زباله مرتبط می کنند، ما متوجه شدیم که اپتینورین این کار را به روشی بسیار غیرمتعارف انجام می دهد که شبیه چیزهایی نیست که در پروتئین های مشابه دیده ایم.
وی ادامه داد: این یافته بسیار مهم می باشد، برای اینکه مغز انسان برای تخریب میتوکندری خود بوسیله سیستم دفع زباله که توسط PINK1 و پارکین هدایت می شود، به اپتینورین متکی است.
در بیماری پارکینسون، جهش در PINK1 و پارکین می تواند منجر به تجمع میتوکندری های لطمه دیده در مغز شود که منجر به لرزش و سفتی می شود که نشانه های بیماری تخریب عصبی است. پژوهشگران می گویند کشف تعامل OPTN با TBK1 می تواند به درمان های جدیدی ختم شود.
تان انگوین، نویسنده ارشد این مطالعه می گوید: سایر پروتئین ها برای مساعدت با تحریک این پروسه تخریب، به TBK1 نیاز ندارند و اپتینورین را در مورد نحوه حذف میتوکندری ها در بدن ما به یک ماده نامربوط تبدیل می کند. این به ما این امکان را می دهد تا به خاصیت های این مسیر شامل TBK1 به عنوان یک هدف دارویی بالقوه نگاه نماییم که گام مهمی در جستجوی ما برای درمان های جدید بیماری پارکینسون است.
پژوهشگران می گویند، این کشف، راه را برای توسعه درمان هایی باز می کند که از مکانیسم عمل OPTN استفاده می نمایند.
انگوین می گوید: هدف نهایی، یافتن راهی برای افزایش سطح میتوفاژی PINK1/Parkin در بدن - خصوصاً مغز - خواهد بود تا میتوکندری های لطمه دیده را بتوان بطور مؤثرتری از بین برد.
وی ادامه داد: ما همین طور امیدواریم مولکولی طراحی نماییم که بتواند کاری که اپتینورین انجام می دهد را تقلید کند، بدین سبب میتوکندری های لطمه دیده حتی بدون PINK1 یا پارکین نیز حذف می شوند. با توجه به این که اپتینورین در فعال کردن سیستم دفع زباله در مغز ما حیاتی می باشد، می تواند از تجمع میتوکندری های لطمه دیده در این ناحیه که پیش ساز مهمی برای بیماری پارکینسون است، پیشگیری کند.
در صورتیکه تا به کار گرفتن بالینی یافته های این مطالعه سال ها فاصله داریم، تحقیقات بیشتری برای درک بهتر این که چرا اپتینورین چنین کاری را انجام می دهد، برنامه ریزی شده است.
انگوین در آخر اظهار داشت: گام بعدی ما همکاری با مرکز بیماری پارکینسون WEHI است تا یافته هایمان در سیستم های مدل عصبی را تأیید نماییم و بفهمیم چرا اپتینورین به این شکل رفتار می کند که بینش بیشتری در مورد این که چگونه می توانیم اپتینورین و TBK1 را هدف قرار دهیم، به دست بیاوریم و گزینه های درمانی برای افراد مبتلا به جهش پارکین یا PINK1 را در آینده افزایش دهیم.
بیماری پارکینسون اولین بار ازطریق یک دانشمند بریتانیایی به نام جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و بدین سبب نام او را روی این بیماری گذاشتند. کارزارهای افزایش آگاهی درباره ی این بیماری عبارتند از روز جهانی پارکینسون(۱۱ آوریل، روز تولد جیمز پارکینسون) و استفاده از گل لاله سرخ به عنوان نماد و سمبل این بیماری.
این مطالعه در مجله Molecular Cell انتشار یافته است.
منبع: setfix.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب